In ’t Mestreechs kinne bijvoogleke naomwäörd de volgende oetgeng kriege: -e, -s, -t en (veur de trappe vaan vergelieking) -er en -ste.
D’n oetgaank -e
De mieste bijvoogleke naomwäörd höbbe twie vörm : ’nen oonverboge vörm (beveurbeeld kraank) en ’ne verboge vörm (beveurbeeld kraanke).
Es e bijvooglek naomwoord attributief weurt gebruuk, weurt de vörm bepaold door ’t getal (inkelvoud of miervoud) en ’t grammaticaol geslach (mannelek, vrouwelek of oonzijdeg) vaan ’t zelfstandeg naomwoord wat trop volg ('ne dikke, lestege maan, 'n dikke, lestege vrouw, e dik lesteg keend).
E predicatief gebruuk bijvooglek naomwoord heet altied d’n oonverboge vörm (dik, lesteg).
D’n oetgaank -e weurt gebruuk:
1. es ’t volgend zelfstandeg naomwoord mannelek of vrouwelek inkelvoud is:
’nen dikke maan - een dikke man
’n lestege vrouw - een lastige vrouw
2. es ’t volgend zelfstandeg naomwoord in ’t miervoud steit:
groete lui - grote mensen
riepe appele - rijpe appels
Op deze regel besteit ein oetzundering: bijvoogleke naomwäörd die oetgoon op ’nen twieklaank of op ein vaan de medeklinkers -f, -l, -m, -n, -ng, -r, -j en -w kriege gein -e es ze gevolg weure door e vrouwelek zelfstandeg naomwoord in ’t inkelvoud en ouch neet veur e zelfstandeg naomwoord in ’t miervoud. In dees gevalle wiek ’t Mestreechs aof vaan ’t Nederlands, boe d’n oetgaank -e wél nudeg is.
Veurbeelde:
-ij:
’n vrij käös / vrij käöze
een vrije keuze / vrije keuzen
-au:
’n blauw tas / blauw tasse
een blauwe kop / blauwe koppen
-ui:
’n nui buurt / nui buurte
een nieuwe buurt / nieuwe buurten
-f:
’n sjeif neus / sjeif neuze
een scheve neus / scheve neuzen
-l:
’n vol kèrk / vol kèrke
een volle kerk / volle kerken
-m:
’n slum vrouw / slum vrouwe
een slimme vrouw / slimme vrouwen
-n:
’n sjoen stad / sjoen stei
een mooie stad / mooie steden
-ng:
’n lang taofel / lang taofels
een lange tafel / lange tafels
-r:
’n lekker vlaoj / lekker vlaoje
een lekkere vlaai / lekkere vlaaien
-j:
’n roej roes / roej roeze
een rode roos / rode rozen
-w:
’n aw straot / aw straote
een oude straat / oude straten
E bijvooglek naomwoord krijg geinen oetgaank:
1. es ’t volgend zelfstandeg naomwoord oonzijdeg inkelvoud is:
e dik keend - een dik kind
e riep eppelke - een rijp appeltje
2. es ’t bijvooglek naomwoord predicatief weurt gebruuk:
Die appele zien riep - Die appels zijn rijp
Hun kinder zien lesteg - Hun kinderen zijn lastig
|
Trefwäörd 24028 |
Rijmwäörd 67311 |
Spreekwäörd 1634 |