Taole en dialekte höbbe structuur. Dat wèlt zègke tot ze bestoon oet illeminte die op ’n systematische meneer mèt ein samehaange. Es v’r die structuur wèlle analysere, daan mote v’r de illeminte (of ‘bouwstein’) laote zien die daobij ’n rol speule. Dat zien zinne, woordgróppe, wäörd en morfeme.
Grammaticaol structuur kinne v’r es volg 'ziechbaar' make:
- Tekste bestoon oet zinne;
- Zinne bestoon oet woordgróppe;
- Woordgróppe bestoon oet wäörd;
- Wäörd bestoon oet morfeme;
- Morfeme bestoon oet spraokklaanke.
De grammatica hèlt z’ch allein bezeg mèt de studie vaan zinne, woordgróppe, wäörd en morfeme. De zin is ’t groetste grammaticaol illemint en ’t morfeem is ’t kleinste. De studie vaan tekste en spraokklaanke vèlt boete de grammatica. Die vörme ’t domein vaan de tekswetensjap, respectievelek de fonologie (of klaanklier).
’t Bovestaonde kinne v’r illustrere door es veurbeeld te numme de zin:
Z’n nisjekes zien aofgestudeerd es hoesarts
Zijn nichtjes zijn afgestudeerd als huisarts
Deze zin besteit oet drei woordgróppe: z’n nisjekes, zien aofgestudeerd en es hoesarts. Edere woordgróp besteit oet twie wäörd. De wäörd nisjekes, aofgestudeerd en hoesarts kinne wijer weure geanalyseerd in kleiner fragminte die morfeme weure geneump: nisje-ke-s, aof-ge-studeer-d, hoes-arts.
De versjèllende ‘bouwstein’ vaan de grammatica weure behandeld in dit hoofstök. V’r beginne mèt ’t kleinste illemint, ’t morfeem en goon, via woord en woordgróp, nao ’t groetste, de zin.
Trefwäörd 24028 |
Rijmwäörd 67311 |
Spreekwäörd 1634 |