’n Karakteristieke eigensjap vaan bijwäörd is tot ze altied dezelfde vörm höbbe. Op deze regel besteit ein oetzundering: veur de trappe vaan vergelieking kriege väöl bijwäörd dezelfde oetgeng es bijvoogleke naomwäörd, naomelek -er en -ste.
Veurbeelde:
Heer steit vreuger op es z’n vrouw - Hij staat vroeger op dan zijn vrouw
Wee heet ’t sjoenste geteikend? - Wie heeft het mooiste getekend?
Nao hun beteikenis kinne bijwäörd in versjèllende categorieje weure verdeild. Hei-oonder geve v’r e paar veurbeelde:
allewijl - tegenwoordig
dalek - dadelijk
dèks - dikwijls
eder(s)kier - telkens
evekes - eventjes
lès - onlangs
medein - meteen
miestal - meestal
(n)oets - (n)ooit
obbenuits - opnieuw
obbins - plotseling
oonderwijl - intussen
strak - straks
toeniers - zoëven
ummertouw - altijd
wienie - wanneer
zjus - net
boe - waar
boete - buiten
dao - daar
euveral - overal
eweg - weg
hei - hier
(n)örges - (n)ergens
wied - ver
betrèkkelek - betrekkelijk
bekans - bijna
boetegewoen - buitengewoon
gans - heel
get - wat
haos - bijna
hendeg - heel
hiel - heel
huugs - hoogst
koelek - nauwelijks
oetzunderlek - uitzonderlijk
wie - hoe
zjus - net
zoe - zo
alliech - allicht
boeveur - waarom
entans - nochtans
evels - echter
gelökkeg - gelukkig
gere - graag
hopelek - hopelijk
jummers - immers
mesjiens - misschien
ouch - ook
wijer - verder
zeker - zeker
Commentaar: In ’t Mestreechs kinne de wäörd mèt en trök es bijwäörd weure gebruuk, beveurbeeld in:
Geiste mèt? - Ga je mee?
Twie jaor trök wèrkde heer nog - Twee jaar geleden werkte hij nog
V'r höbbe gezeen tot sommege bijvoogleke naomwäörd (beveurbeeld breid, hel en wèld), aofhaankelek vaan hun functie, mèt stoettoen of mèt sleiptoen mote weure oetgesproke. Es die wäörd es bijwoord functionere, kriege ze altied sleiptoen.
Veurbeelde:
Dee liet ’t breid haange - Die laat het breed hangen
Sjriew neet zoe hel - Schreeuw niet zo hard
Dat keend späölt väöls te wèld - Dat kind speelt veel te wild
|
Trefwäörd 24028 |
Rijmwäörd 67311 |
Spreekwäörd 1634 |