Wederkierende veurnaomwäörd weure gebruuk in zinne mèt wederkierende werkwäörd. In dat soort zinne verwijs ’t woord achter ’t werkwoord nao dezelfde persoen es ’t oonderwerp vaan de zin. Beveurbeeld, in Harie sjeurt ziech edere mörge (‘Harrie scheert zich iedere morgen’) verwijs ziech nao Harie.
Veur d’n 1e en 2e persoen (inkelvoud en miervoud) zien de wederkierende veurnaomwäörd identiek mèt de neet-oonderwerpvörm vaan de persoenleke veurnaomwäörd, dus mèt, respectievelek, miech en diech, us en uuch. Veur d’n 3e persoen (inkelvoud en miervoud) gebruke v’r ziech. Zjus wie de aander vörm, heet ouch ziech ’nen oonbeklemtoende vörm: z’ch.
’t Gebruuk vaan de wederkierende veurnaomwäörd kin weure geïllustreerd mèt behölp vaan ’t werkwoord ziech verdaole (‘zich vergissen’):
Inkelvoud:
1e persoen: Iech verdaol miech - Ik vergis me
2e persoen: Diech verdaols diech - Je vergist je
Geer verdaolt Uuch - U vergist U / zich
3e persoen: Heer / zie verdaolt ziech - Hij /zij vergist zich
Miervoud:
1e persoen: Veer verdaole us - Wij vergissen ons
2e persoen: Geer verdaolt uuch - Jullie vergissen je
3e persoen: Zie verdaole ziech - Zij vergissen zich
Commentaar: In ’t Nederlands kin de beleefheidsvörm veur d’n 2e persoen inkelvoud (‘U’) miestal gevolg weure door de wederkierende veurnaomwäörd U of zich. In ’t Mestreechs weurt Geer altied gevolg door Uuch (neet door ziech). Vergeliek:
U vergist U / zich - Geer verdaolt Uuch
’t Mestreechs heet väöl wederkierende werkwäörd die ouch in ’t Nederlands wederkierend zien. Veurbeelde:
De moos t’ch niks verbele - Je moet je niets verbeelden
Heer kós z’ch neet bókke - Hij kon zich niet bukken
’n Opvallend versjèl mèt ’t Nederlands is tot ’t Mestreechs hiel dèks wederkierende veurnaomwäörd gebruuk boe ze in ’t Nederlands mankere. Veurbeelde:
Ze hadde z’ch ’n vlaoj gehaold - Ze hadden een vlaai gehaald
Vreuger gónge v’r us eder week beechte - Vroeger gingen we iedere week biechten
Zouwe v’r us get goon ete? - Zullen we wat gaan eten?
Pak t’ch nog e pèlske - Neem nog een biertje
Höbste d’ch dat book al aongesjaf? - Heb je dat boek al aangeschaft?
Ze doog z’ch häöre jas aon - Ze trok haar jas aan
Dat doorde z’ch ein - Dat duurde lang
’t Kump z’ch neet zoe nej - Het komt er niet zo op aan
Wèts diech boe ’t ziech um geit? - Weet jij waar het over gaat?
De kinder hadde z’ch begaojd aon ’t ies - De kinderen hadden gesmuld van het ijs
Wie sjrijf Geer Uuch? - Wat is Uw naam?
Dat huurt z’ch neet - Dat hoort niet
In de volgende veurbeelde gebruuk ’t Nederlands e wederkierend veurnaomwoord, meh heet ’t Mestreechs ’n constructie die besteit oet e bezittelek veurnaomwoord + eige:
Ze zörge good veur hun eige - Ze zorgen goed voor zichzelf
Iech dach zoe in m’n eige … - Ik dacht zo bij mezelf …
Heer deeg ’t oet z’n eige - Hij deed het uit zichzelf
|
Trefwäörd 24028 |
Rijmwäörd 67311 |
Spreekwäörd 1634 |