Dit is d’n ajdsten teks dee v’r vaan ’t Mestreechs höbbe. De sjrijver is oonbekind. D’n teks gief es jaortal 1729, meh Spronck (1993) heet aonnummelek gemaak tot dat wersjijnlek 1792 moot zien. ’t Sermoen woort in 1937 oontdèk door Charles Thewissen, dee ’t publiceerde in Veldeke. De completen teks, mèt gemoderniseerde versie, steit ouch achterin d’n Diksjenaer vaan Endepols* (pp. 549-557).
’t Sermoen is ’ne prozateks dee, literair gezeen, neet zoeväöl veurstèlt. Wie Endepols sjrijf: ‘Op een zeer hoog peil staan vorm en inhoud niet’ (Diksjenaer, p. 549). Heer dach tot ’t Sermoen welliech bedoeld waor es veurdrach op ’n Carnavalszitting. Vaanoet ’t perspectief vaan de gesjiedenis vaan ’t Mestreechs is dezen teks wel bezunder. ’t Is neet allein d’n ajdsten teks dee v’r höbbe, ’t gief us ouch ’n idee vaan ’t Mestreechs vaan de 18e iew.
’t Sermoen besteit oet ’n inleiing, twie korte hoofstökke - Pars prima en Pars secunda - en ’n conclusie. ’t Is e lofleed op ’t Mestreechs, volges de sjrijver ‘de beste van alle de taulen’. Heer beklaog z’ch dreuver tot de lui z’ch gein meujte mie doen um good Mestreechs te liere. Ouch protesteert heer tege ’t feit tot väöl lui Frans en Ingels spreke: ‘alles watse babbele is Fraans, alles watse spraike is Ingels of Hollants’.
’t Mestreechs vaan ’t Sermoen wiek dudelek in väöl opziechte aof vaan ’t Mestreechs vaan vendaog. De veurbeelde laote zien tot ’t wersjijnlek väöl ‘boerser’ kloonk. Dat weurt mèt naome geïllustreerd door wäörd die mèt ai en oe gespeld weure, boe v’r allewijl e(e), respectievelek ó spelle. Ouch de spelling au in aud en audste wijs op ’n ‘boerse’ oetspraok.
Veurbeelde:
Mestreechs in ’t Sermoen - Modern Mestreechs
igh / ich - iech
ugh / uch - uuch
begoeste - begóste
gaive - geve
spraike - spreke
pairdskeutel - peerdskeutel
hair - heer
gair
- geer
dou / doe / du - diech
hait
- heet
vair
- veer
genoeg - genóg
Mastreechtenair - Mestreechteneer
wai
- wee
koeste
- kóste
mich
- miech
koes - kós
gewais - gewees
aud
- aajd
audste - ajdst
|
Trefwäörd 24028 |
Rijmwäörd 67311 |
Spreekwäörd 1634 |